Przejdź do treści

śluby – Gródek Jagielloński


Pan młody





Panna młoda





Niniejszy spis dotyczy ślubów, które miały miejsce w parafii rzymskokatolickiej z siedzibą w Gródku, zwanym Słonym a potem Jagiellońskim.
Obejmuje on okres od listopada 1661 r., a więc po zniszczeniu Gródka oraz po pogromie ludności z czasów powstania Chmielnickiego i potopu szwedzkiego. Wcześniejsze księgi ślubów zapewne uległy spaleniu lub zniszczeniu.
Spis kończy się z początkiem 1946 r. a więc z chwilą wysiedlenia Polaków z Gródka i okolic na ziemie powojennej „Polski”, kiedy to z powodu braku wiernych i wyjazdu duchownych, parafia została rozwiązana.
Do 1818 r. wpisy ślubów są bardzo ogólne (podawano głównie imię i nazwisko państwa młodych i miejsce zamieszkania pana młodego); po tym roku dopiero zaczynają się pojawiać w księgach imiona rodziców, później nazwiska rodowe matek, a także miejsce urodzenia lub zamieszkania panny młodej, ale i tak do 1946 r. trafia się, że czegoś brakuje.
Wobec powyższego, wpisy w księdze ślubów były sprawdzane z księgami zapowiedzi z lat 1778-1875 i 1897-1946 r., z wykazem ślubów z lat 1851-1946, z protokołami przedślubnymi z lat 1857-1866 oraz ze spisami dusz. Dzięki temu było możliwe uzupełnienie ślubów zwłaszcza o miejsce zamieszkania czy o rodziców państwa młodych, których w starszych księgach ślubów brakowało.
W spisie ujęte są również śluby, których dzień zawarcia jest wpisany w księdze zapowiedzi a nie ma zapisu o miejscu ślubu. W uwagach oznaczyłem to zdaniem: „nie ujęty w wykazie, spisano z zapowiedzi”. Możliwe, że ślub odbył się w innym miejscu, być może w cerkwi, a wpisano go do księgi zapowiedzi lub spisu dusz na znak, że się odbył.
Zestawienie i porównanie ksiąg ślubów, zapowiedzi oraz spisu dusz nie było łatwe. W wykazach nie zawsze wpisywano miejscowość, a w zapowiedziach są braki dat ślubów. Ponadto, po 1928 roku w księdze i w zapowiedziach nie zawsze podawano dzielnice Gródka. Zdarzało się, że małżonkowie nie byli parafianami, więc nie można było sprawdzić poprawności zapisu ze spisem dusz.

Jeśli to było możliwe, zachowano pisownię z pierwopisu. Przepisane zostały nazwiska ze znakami polskimi jak i bez, także z błędem w pisowni; np. Madej-Madey-Madyi, Kądzioła-Kondzioła. Tak jak zapisano w księdze.
„Miejsce” oznacza miejsce urodzenia, a jeśli nie ustalono – zamieszkania lub pochodzenia. Pozwala to na pozyskanie wskazówki, gdzie dalej poszukiwać przodków, jeśli to nie ta sama parafia. Gdy przy panie młodym nie podano miejscowości pochodzenia lub urodzenia wpisano jako miejsce ślubu Gródek; można przyjąć, że to rodzima parafia a może i samo miasto.
Tzw. miasto żydowskie dawniej zwane Gnin wpisano jako Gródek.
Dawne nazwy wsi, używane w starszych księgach, wpisano zgodnie z ich współczesnymi brzmieniami: Krynicę  – jako Kiernica, Lubienie – jako Lubień, Hurce –  jako Uherce, Wisznia i Wiśna – jako Sądowa Wisznia itd.
Księgi miejscowości przynależnych do parafii w latach 1785-1833 były prowadzone z podziałem na tzw. „państwa”, czyli dobra pod jednym właścicielem, a w nich nie zawsze wpisano miejscowość zamieszkania państwa młodych, stąd jeśli nie było możliwe ustalenie właściwej miejscowości wpisano wszystkie wsie tego „państwa”.
Istnieje prawdopodobieństwo błędnie wpisanej miejscowości, zwłaszcza gdy nie przynależała do parafii, a wpis nie zawsze był czytelny a odnalezienie możliwe.
W starszych wpisach przy pannie młodej wpisywano nazwisko odmienione np. Sirocianka, stąd przy ustalaniu prawidłowego, mogą pojawić się błędy. Wpisane są również nazwiska odimienne, albo przezwiska, stąd np. Kazikowa to Kazik, co może to oznaczać imię ojca panny młodej.
Nazwiska w granicach parafii kończyły się głównie na „o” (np. Kiszko) więc w przypadku wątpliwości, związanych z odmianą nazwiska, zamiast „a” wpisywano je z końcówką „o”.
Zastosowano skróty w zasadzie tych samych imion; i tak Maria i Marianna wpisano Maria, Łucja i Lucyna – Łucja, Julia i Julianna – Julia itp. Czasami występują rozbieżności w pisowni zwłaszcza imion Mateusz i Maciej. Zdarza się, że imię w księdze ślubów jest inne niż w księdze zapowiedzi, na ogół przyjmowano zapis z pierwopisu księgi ślubów.
Ruskim imionom nadano polskie odpowiedniki i tak np. Naćka – stała się Natalią, Haśka – Haliną, Agafia – Agatą, Tatiana – Tacjaną, Oksana – Ksenią, Oryszka (Orynia) – Ireną, Seńko – Szymonem, Fedor – Teodorem, Aleksy – Aleksandrem, Dymitr – Demetriuszem itd.

Jeśli były, niemieckim nazwom miejscowości, nadawano polskie (w przypadku ziem polskich) lub czeskie i słowackie odpowiedniki (ziemie czeskie lub słowackie) i tak Kaisersdorf wpisywano jako Kalinów, Königau – Równe, Ottenhausen – Zatoka, Weissenberg – Białogóra, Fehlbach – Potok Jaworowski, Weismanówka – Załużany, Burgau – Karolówka, Rehberg – Pyszówka Kalt Wasser – Zimna Woda, Falkenberg – Sokołów Dobromilski, Rosenburg to Rożewo, Freifeld – Kowalówka, Rosenberg – Szczerzec, Rozenberg – Rožmberk, Weismanówka – Załuże, Neuhof – Zadniestrze itd.

W odpisach ksiąg ślubów zdarzają się błędy a także pominięcia wpisów, dlatego poszukiwania przodków należy zacząć od pierwoksiąg. We wpisie, przodkowie są bardziej szczegółowo opisani. Pojawia się numer domu, zawód, świadkowie, którzy nie zawsze byli członkami rodziny (zaprzyjaźnieni znajomi czy sąsiedzi), a nawet stan czy narodowość do którego przynależeli (szlachta, mieszczanin, chłop czy Polak, Rus).
W przypadku braku ślubu przodków warto zajrzeć do zapowiedzi ślubnych. Można tam odnaleźć wpisy swoich przodków których w księdze ślubów nie ma. Może wynikać to z tego, że zawarto go w innym kościele lub w cerkwi w obrządku grekokatolickim. Ponadto, zawarte tam wpisy czasami uzupełniają wiedzę o przodkach, zwłaszcza, że są zwykle pisane po łacinie lub po polsku. Pojawia się także wyznanie, co jest bardzo ważne w przypadku poszukiwań przodków. Dzięki temu można w księdze właściwej dla wyznania odnaleźć chrzest przodka, którego nie odnaleziono w księdze rzymskokatolickiej.

3 komentarze do “śluby – Gródek Jagielloński”

  1. Witam serdecznie.
    W trakcie poszukiwań przodków z Gródka Jagiellońskiego odkryłam że nie został ujęty w spisie wpis ślubów z czerwca 1751 roku. W tym w/w miesiącu wzięli ślub:
    1) Wojciech Kościelecki i Łucja Piesz
    2) Wawrzyniec Wierzbicki i Małgorzata Marszałek
    Dane te znalazłam w księdze ślubów.
    Mam również pytanie do właściciela tej strony. Wojciech Kościelecki jest moim bezpośrednim przodkiem czy istnieje księga zapowiedzi z 1751 w której znajduje się więcej wiadomości dotyczącej pary młodej.
    Będę wdzięczna za pomoc.
    jolantagwazdacz72@o2.pl

  2. Witam.Poszukuje metryki ślubu moich dziadków. Wiem ,że brali ślub w latach 30 Maria Ilczyszyn +Władysław Wiącek ur 1910 syn Jozefa i Franciszki z domu Kasza w Grodku Jagielonskim.Czy jest możliwość ustalenia imion rodziców babci ,bo tego nie wiemy.
    mkorzembar@gmail.com

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *