Przejdź do treści

wieś w opracowaniach

  • przez

We współczesnych czasach nie ma już w zasadzie skąd czerpać wiedzę o naszej wsi. Zostają nam wydania książkowe i wspomnienia osób. Poniżej przedstawiam Wam garść wiedzy o Dolinianach wyszukanych w wydaniach polskich dotyczących wsi.

1. W następstwie spisu ludności z dnia 30 września 1921 roku, nakładem Głównego Urzędu Statystycznego został wydany w 1924 r. ,,Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom XIII dotyczy województwa lwowskiego”.
Według niego, Doliniany składały się w tamtym dniu z 158 domów mieszkalnych. Obecnych było 814 osób, w tym 394 mężczyzn i 420 kobiet. Na tą liczbę składało się 593 osób wyznania rzymskokatolickiego, 216 osób grekokatolickiego i 5 mojżeszowego. Z narodowością polską utożsamiało się 714 osób, 100 osób podało – Rusińską. Innych narodowości nikt nie wskazał. Co ciekawe, do narodowości żydowskiej nikt się nie przyznał, choć 5 osób było wyznania mojżeszowego.
Obszar dworski w Dolinianach składał się z 5 budynków mieszkalnych. W dniu spisu, obecnych było w nich 38 osób. Spis nie obejmował osób tych ujętych w spisie wojskowym. Na tą liczbę składało się 18 mężczyzn i 20 kobiet narodowości polskiej. Za wyznaniem rzymsko-katolickim opowiedziało się 35 osób. Jedynie 3 osoby były wyznania grekokatolickiego.
Doliniany były gminą, podległą powiatowi w Gródku Jagiellońskim i leżały w Województwie Lwowskim. Odległość do stacji w Gródku Jagiellońskim wynosiła 6-5 km. Do najbliższej linii komunikacyjnej autobusowej Gródek-Lwów wynosiła 5 km. Sąd grodzki właściwy dla Dolinian znajdował się w Gródku Jagiellońskim a okręgowy we Lwowie. Urzędy parafialne znajdywały się – rzymskokatolicki w Gródku, zaś grekokatolicki w Wołczuchach.

2. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych opracowany przez Komitet Redakcyjny pod kierunkiem inżyniera Tadeusza Bystrzyckiego z 1933? r.
Według tego opracowania wieś i dwór Doliniany były gminą w powiecie Gródek Jagiellońskim w województwie lwowskim. Poczta i telegraf (telefon) oraz najbliższa stacja kolejowa Dolinian znajdowały się w  Gródku Jagiellońskim. Najbliższa linia autobusowa Gródek – Lwów znajdowała się 5 km od wsi. Sądy znajdowały się odpowiednio – grodzki w Gródku, okręgowy – we Lwowie. Najbliższa parafia rzymsko-katolicka znajdowała się w Gródku Jagiellońskim, zaś greko-katolicka w Wołczuchach.

3. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeni z 1855 r.
W 1885 r. wieś Doliniany przynależała do obwodu przemyskiego. Urząd powiatowy znajdował się w Sądowej Wiszni. Właścicielem wsi był Seweryn Doliniański.

4. Książka Telefoniczna z 1929 r.
W 1929 r. Doliniany były gminą wiejską. Sąd powiatowy znajdował się w Gródku Jagiellońskim, zaś okręgowy we Lwowie. Wieś liczyła 852 mieszkańców. We wsi znajdował się kościół zarówno rzymko-katolicki jak i greko-katolicki. Działali również cieśle – Czajkowski W. (?), Mańska A. (?), Osieniecki W. (?). Istniało kółko rolnicze.

5. Przewodnik Związku Polskich Towarzystw Turystycznych po Polsce w 4 tomach. T. 2, Polska południowo-wschodnia 1937 r.
Z przewodnika można się dowiedzieć, że wieś Doliniany położona jest 245 m n.p.m. W środku wsi znajduje się cerkiew pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Uśpienia) z XIX wieku o wyglądzie ludowym, otoczona wąskimi sobotami.
Sobotami nazywane są niskie podcienia wsparte na słupach i przykryte jednospadowym dachem, otaczające drewniane kościółki lub cerkwie, na całym lub części ich obwodu, mające konstrukcję słupową, a w dolnej części zazwyczaj odeskowane lub odgrodzone balustradą. Nazwa “soboty” nawiązuje do dawnej praktyki wiernych, którzy przybywali na nabożeństwa niedzielne często ze znacznych odległości dzień wcześniej (czyli w sobotę) i oczekiwali do rana gromadząc się wokół kościoła – soboty dawały im schronienie przed opadami deszczu, wiatrem.

6. Wielka Własność Rolna z 1925 r. – w powiecie gródeckim
Z opracowania Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w powiecie Gródek Jagielloński nie było dzierżawców ziemi parcelowej. Istniał jeden majątek publiczny o powierzchni 2065 ha z czego 40 ha to były grunty orne a pozostałe to lasy.
W powiecie było 37 wielkich majątków  o łącznej powierzchni 29389 ha z czego 29 należało do Polaków o powierzchni 27828 ha, 7 do Niemców o powierzchni 1317 ha i 1 do Żyda o powierzchni 244 ha.
Kościół rzymsko-katolicki pobierał opłaty za ziemię od 45 dzierżawców o powierzchni 85 ha. Posiadał 5 majątków o łącznej powierzchni 4096 ha, z czego 1065 ha stanowiło grunty orne a pozostałą powierzchnię stanowiły łąki pastwiska i inne.
Natomiast kościół greko-katolicki dzierżawił ziemię 5 osobom o łącznej powierzchni 5 ha. Posiadał 1 majątek o powierzchni 52 ha z czego 18 ha stanowiło grunty orne a pozostałe łąki, pastwiska i inne.
W powiecie gródeckim wykazano 8 majątków od 50-100 ha, sześć – od 100 do 200 ha, po 5 majątków 200-300 ha i 300-400 ha, tylko dwa od 400 od 500 ha, trzy – od 500 do 1000 ha a powyżej 1000 ha aż 8 majątków.
Ogółem wielkiej własności rolnej według GUS było jak napisałem powyżej 29389 ha z czego grunty orne tylko 6542 ha.

Antoni Scheider – Skorowidz miejscowości powiatów Gródek i GrybówDzięki odręcznemu wpisowi zawartemu w zbiorze można dowiedzieć się, że orne pola otaczające Doliniany nazywały się Biała Glina, Głembokie, Popiele z przysiółkiem o tej samej nazwie, Niwy, Koroniowszczyzna, Zagumienki, Dolinki, Mordy, Bryczina i Łany. Ponadto istniało też pole Korzeniowszczyzna i Komorowszczyzna, które stały się przysiółkiem od dnia 21.05.1818 r.
We wsi istniał dwór drewniany z ogrodem oraz cerkiew drewniana pw. Św. Piotra i Pawła. Istniał też potok zwanym Głębokim Potokiem.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *